تحلیل ساختاری داده‌های کمی با کاربرد ECHELON ANALYSIS (مطالعه موردی: اولویت‌بندی مناطق از نظر غنای پرندگان در استان گلستان)

اغلب مطالعات صورت‌گرفته در زمینه پدیده‌های محیط‌زیستی، براساس جمع‌آوری داده‌های کمی مکانی و مدل‌سازی آن‌ها قرار دارد. نحوه تحلیل و نقشه‌سازی این متغیرهای کمی از اهمیت بالایی برخوردار است و نتایج حاصل از مدل‌های محیط‌زیستی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در نتیجه، نیاز به یک روش سیستماتیک برای تعیین ساختار مکانی داده‌های کمی و طبقه‌بندی آن‌ها وجود دارد.Echelon Analysis یک روش منظم و علمی را جهت طبقه‌بندی و تعیین ساختار مکانی داده‌های کمی ارایه می‌نماید. این روش داده‌های کمی را به‌عنوان متغیرهای توپوگرافی سطحی در نظر می‌گیرد و سپس این سطوح را به مؤلفه‌های ساختاری تقسیم‌بندی می‌کند. درEchelon Analysis، سلسله مراتب تغییرپذیری داده‌های کمی در سطح سیمای سرزمین اغلب به‌صورت یک ساختار درختی نشان داده می‌شود که تفسیر مناسبی از الگوهای اتصالات و ارتباط مکانی بخش‌های مختلف را ارایه می‌نماید. در پژوهش حاضر، این روش در اولویت‌بندی مناطق از لحاظ غنای پرندگان در استان گلستان مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد: طبقه‌بندی منطقه براساس تعداد گونه‌ها، جنس‌ها و خانواده‌های پرندگان تغییر قابل توجهی را در توزیع مناطق دارای اولویت بالای غنای پرندگان در سطح استان به‌وجود نمی‌آورد. علاوه بر این، اجرای روش در شبکه‌های سلولی با اندازه متفاوت نشان داد طبقه‌بندی داده‌ها در اندازه‌های کوچک‌تر الگو‌های تغییرات مکانی را آشکار می‌کند که ضرورتاً در اندازه‌های بزرگ‌تر مورد انتظار نبوده ‌است و به‌منظور تعیین موقعیت دقیق مناطق با غنای گونه‌ای بالا، اندازه سلول‌های کوچک‌تر مناسب‌تر و ضروری هستند. البته، میزان کوچک‌تر شدن اندازه نیز باید در حدی باشد که تغییرات پارامتر در آن اندازه معنی‌دار باشد. مقایسه نتایج با پراکنش مناطق تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست نشان داد، مناطقی در سطح استان دارای اولویت بالا هستند که در هیچ یک از مناطق تحت مدیریت قرار نگرفته‌اند و می‌توانند مبنایی برای معرفی مناطق تحت حفاظت جدید ارایه نمایند.